Alles wat je liever niet wilde weten over de zalm op je bord

De afgelopen vier jaar is het gebruik door Schotse zalmkwekers van pesticiden om parasieten te doden meer dan verdubbeld. Zweedse bedrijven hebben zalm met mogelijk te hoge concentraties dioxine geëxporteerd naar Europese landen. In Nederland zijn twee oudere mensen overleden, vermoedelijk nadat ze zalm hadden gegeten die besmet was met de salmonellabacterie. De Canadese regering heeft een bedrijf toestemming gegeven om jaarlijks 100.000 genetisch gemodificeerde zalmeitjes uit te voeren. Tegenstanders vrezen een ‘Frankenfish’ die grote schade aan het ecosysteem kan aanrichten. Zomaar een greep uit het nieuws over zalm van de afgelopen paar jaar. Maar een lekker vettig stuk zalm is toch een weldaad voor je lichaam?

De zalm op je bord wordt gekweekt in kooien, denk aan 27 zalmen in een badkuip. Zo dicht zitten de vissen op elkaar. Een visboerderij met 200.000 zalmen produceert evenveel uitwerpselen als een stad met 65.000 inwoners. De uitwerpselen worden niet verwijderd en zinken naar de bodem, waar ze een broeihaard vormen voor ziektes. Omdat de vissen in hun eigen uitwerpselen zwemmen zijn ze ziek.

Kwekers gebruiken grote hoeveelheden antibiotica – 100 gram in Europa, 175 gram in Canada en een kilo in Chili voor iedere 1000 kilo zalm. Die antibiotica blijfen achter in de vis. De uitwerpselen waar de vissen in zwemmen, trekken parasieten en wormen aan. Daar gebruiken de zalmkwekers pesticiden voor. Sinds april 2013 mag Noorwegen bijvoorbeeld 10 keer meer endosulfan gebruiken dan voorheen. Deze stof is zeer giftig voor waterorganismen, het tast onder andere de lever en de hersenen van de vissen aan. Voor insecten, maar ook voor zoogdieren en dus mensen, is endosulfan een zenuwgif. De Europese Commissie heeft in 2005 een beschikking genomen om endosulfan te verbieden.

Hier nog wat andere pesticiden die in de vissen belanden: cypermethrine, deltamethrin, emamectine, taflubenzuron en azamethifos. Deltamethrin is ‘giftig voor waterdieren, in het bijzonder vissen’. Azamethifos wordt bij gekweekte zalm gebruikt voor de bestrijding van zeeluis. De stoffen zijn irriterend voor de ogen, huid en luchtwegen en gevaarlijk voor het zenuwstelsel.

In zalm worden hoge concentraties arseen, pcb’s, dioxines, dieldrin en toxafeen gevonden. Dieldrin en toxafeen kunnen schadelijke effecten hebben op het centraal zenuwstelsel, met als gevolg beven en stuiptrekkingen. De zalm slaat gif in zijn vet op, waardoor soms tot negen miljoen keer meer sporen van giftige stoffen in de zalm worden gevonden dan in het water waarin ze zwemmen.

Zonder kleurstoffen zou de zalm er asgrijs uitzien. De mooie roze kleur dankt de vis aan de kleurstoffen astaxanthine (E161j) en Carophyll, gemaakt door farmareus Roche. Sinds 1 juni vorig jaar mag slachtafval weer in het voedsel van zalmen worden gedraaid. Dat was sinds de gekkekoeienziekte verboden.

Vaak wordt de zalm niet boven een vuurtje gerookt, maar behandeld met vloeibare rook. In dit product zit FF-B, dat DNA kan beschadigen. Ieder jaar worden als gevolg van het eten van vis met pesticiden en antibiotica naar schatting 600.000 kinderen geboren met een verstandelijke beperking of motorische handicap.

Om één kilo zalm te kweken moet vijf kilo andere vis worden gevangen.

Vissen voelen net als mensen pijn. De zalmen worden vaak doodgeknuppeld, hun kieuwen weggesneden terwijl ze nog in leven zijn. De kleinere exemplaren worden gelijk verpakt in ijs, waardoor ze langzaam stikken.

Eet smakelijk!