Het blijft een van de lastigste onderwerpen in het klimaatonderzoek: het verband tussen weer en klimaat. Het was deze winter aan de orde toen mij in sommige reacties op dit blog werd gevraagd of ik niet moest stoppen met al die onzin over opwarming nu de Elfstedentocht naderde – maar goed dat ik daarop niet heb gereageerd, toch?
In de Verenigde Staten werd een vergelijkbare vraag opgeworpen (toegegeven, door auteurs die door velen in het alarmistische kamp geplaatst zouden worden) in verband met het grote aantal tornado’s dat afgelopen week in korte tijd over het land raasde – net als vorig jaar zeiden de vraagstellers er veelbetekenend bij (hier een bericht uit 2011). Is hier soms sprake van een trend?
Het zijn vragen waarop serieuze onderzoekers altijd met grote aarzeling reageren. Koude winters komen voor – zelfs een aantal koude winters achter elkaar. Datzelfde kan gezegd worden van heftige tornado-seizoenen.
Maar als je naar deze tornadografiek kijkt, zou je kunnen denken dat er meer aan de hand is:
Aantal tornado's sinds 1950, informatie van het NOAAAantal tornado's sinds 1950, informatie van het NOAA
Toch is dat de vraag. In een Amerikaans overheidsrapport uit 2008 is bijvoorbeeld te lezen:
The trend in raw reports reflects an increasing density of population in tornado-prone areas, and therefore more opportunity for sightings, rather than a real increase in the occurrences of tornadoes.
[...]
Prior to 1973, tornado reports were verified by state climatologists (Changnon, 1982). In addition, efforts to improve verification of severe thunderstorm and tornado warnings, the introduction of Doppler radars, changes in population, and increases in public awareness have led to increases in reports over the years.
Wat dat betreft is deze grafiek verhelderend (zie ook hier):
Tornado's per categorie (F0-F5), informatie van het NOAATornado's per categorie (F0-F5), informatie van het NOAA
Hieruit blijkt dat er vooral sprake is van een toename van de minst zware tornado’s, in de categorie F0 (blauw) en F1 (groen) op de zogeheten Fujita-schaal. Dat zou dus inderdaad heel goed een kwestie van betere waarnemingen kunnen zijn.
Over het winterse weer en klimaatverandering valt meer te zeggen. In een recent verschenen artikel (samenvatting) in de Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States (PNAS) wordt een verband gelegd tussen de toegenomen sneeuwval op het noordelijk halfrond en de snelle opwarming van het Arctische gebied. In het persbericht over het onderzoek zegt onderzoeker Jiping Liu (met onder anderen Judith Curry een van de auteurs):
‘We think the recent snowy winters could be caused by the retreating Arctic ice altering atmospheric circulation patterns by weakening westerly winds, increasing the amplitude of the jet stream and increasing the amount of moisture in the atmosphere. [...] These pattern changes enhance blocking patterns that favor more frequent movement of cold air masses to middle and lower latitudes, leading to increased heavy snowfall in Europe and the Northeast and Midwest regions of the United States.’
In een reactie op het onderzoek noemt Jennifer Francis, onderzoeker aan de Rutgers universiteit, het aannemelijk dat weerpatronen door de opwarming van het Arctische gebied vaker zullen worden ‘vastgezet’. Ze wijst erop dat daardoor waarschijnlijk vaker extreme weersomstandigheden zullen voorkomen. Maar niet alleen meer kou, want ook in de afgelopen jaren stonden tegenover de koude winters met veel sneeuw op de ene plaats elders juist abnormaal droge en warme winters.
Het kan vriezen en het kan dooien.
