Heeft Mark Rutte wel of niet gelogen? Het houdt de gemoederen in Den Haag sinds gisteren flink bezig. Rutte zelf ontkent het liegen, maar stel dat hij wel heeft gelogen: hoe erg is dat dan? Volgens deskundigen is het onmogelijk om niet te liegen als je met anderen samenwerkt.
Rutte moest zich gisteravond verantwoorden in een debat over de kwestie Omtzigt. Heeft hij wel of niet over Pieter Omtzigt gesproken? Zelf heeft hij geen herinneringen aan het gesprek, de oppositie beticht hem van leugens. En ook al zegt hij niet te liegen, soms lijkt liegen onvermijdelijk.
"Iedereen vertelt gemiddeld anderhalve keer per dag een leugen", legt cultuurfilosoof Rik Roelfzema uit aan EditieNL. "We liegen om er zelf beter van te worden of om een ander beter te laten voelen. Het is noodzakelijk om goede verstandhoudingen te hebben." Volgens Roelfzema zou Rutte mogelijk hebben gelogen om de relatie tussen hem en het CDA niet te beschadigen. "Zo werkt dat ook bij vriendschappen. Als je altijd de waarheid zou zeggen zou je geen vrienden meer overhouden."
Hij gebruikt de kwestie Omtzigt als voorbeeld: "Hij kan niet zeggen, ik vind je geweldig maar er is niet met je te werken. Daar zou de hele kamer eroverheen vallen. Daarom doe je dat in achterkamertjes." Volgens hem is het onmogelijk om in de politiek altijd de waarheid te spreken. "Om de waarheid te kunnen zeggen moet je elkaar vertrouwen en in de politiek is er geen vertrouwen. Iedereen naait elkaar een oor aan als het kan."
Liegen is ook iets wat in onze aard zit. Je ziet het bijvoorbeeld ook in de dierenwereld. "Gorilla's belazeren de zaak ook continue."
Hoe nu verder?
Maar hoe moet de politiek na al dat wantrouwen en mogelijk gelieg verder? Rutte liet gisteren aan het eind van het debat weten dat hij 'zijn stinkende best gaat doen om het vertrouwen terug te winnen'. Hoe moet hij dat aanpakken?
"Om vertrouwen weer terug te winnen moet je verandering in gedrag laten zien", zegt Janka Stoker, hoogleraar Leiderschap en Organisatieverandering aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Als leider kun je alleen in gedrag veranderingen laten zien en niet in woorden. Hij zou het vertrouwen bij een andere persoon kunnen leggen door zelf een stap opzij te doen en iemand anders naar voren te schuiven."
Toch lijkt dit niet heel voor de hand liggend omdat de verkiezingen en de partij heel erg op Rutte gericht waren. Zelf gaf hij ook aan geen stap opzij te willen doen omdat er 1,9 miljoen mensen op hem gestemd hebben.
"Een andere optie is dat hij zijn leiderschap gaat veranderen. Er moet dan meer transparantie, openheid en communicatie komen." Daarnaast denkt Stoker dat een nodige dosis zelfreflectie ook geen kwaad kan. "Hij moet meer naar zichzelf kijken."
