CHECK - Neen, deze video van doden in straatbeeld van Boetsja is niet "in scène gezet" zoals Rusland beweert
Op sociale media beweren Russische overheidsprofielen dat bepaalde gruwelijke beelden van doden in burgerkledij op de straten van de Oekraïense stad Boetsja "in scène gezet zijn" in de dagen na het terugtrekken van de Russische troepen. "Acteurs" zouden de lijken spelen. Dat klopt niet.
Gruwelijke beelden van dode lichamen op straat in Boetsja, een voorstad van Kiev, gaan de wereld rond na de terugtrekking van de Russische troepen. Op sociale media wordt echter twijfel gezaaid over de beelden.
Bekijk hier de Journaalreportage over de gruweldaden die werden vastgesteld in de achtergelaten gebieden. Opgelet: lichamen van gedode burgers komen expliciet in beeld.
In een officieel statement beweert het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken dat de beelden uit Boetsja, een voorstad van Kiev, "een in scène gezette provocatie" zou zijn door de Oekraïense regering en de westerse media. "Geen enkele inwoner" van Boetsja zou tijdens de Russische bezetting onder geweld te lijden hebben gehad , beweert het Russische ministerie van Defensie.
BEKIJK - De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov beweert vandaag dat de bewuste gruwelbeelden in scène zijn gezet door Oekraïne en zijn "westerse broodheren":
De bewuste beelden zouden pas vier dagen na het terugtrekken van de Russische troepen zijn opgedoken, luidt het. Russische overheidsfunctionarissen claimen zelfs dat er op de beelden geen echte lijken, maar "acteurs" te zien zijn, die je zou kunnen zien bewegen.
Ook bij ons circuleren dergelijke beweringen, onder meer in een viraal bericht op Twitter dat meer dan duizend keer geretweet werd.
(Lees verder onder de afbeelding.)
Er bestaat nog onduidelijkheid over de identiteit van de slachtoffers in Boetsja en de precieze timing en omstandigheden waarin ze zijn gestorven, maar over bepaalde beweringen kunnen we met zekerheid zeggen dat ze niet kloppen.
Timing
In Boetsja zijn al burgerslachtoffers gevallen vanaf de eerste dagen van de oorlog in Oekraïne. The New York Times interviewde een lijkschouwer die van eind februari tot 10 maart in Boetsja aanwezig was en tientallen burgerdoden begraven heeft. Hij gaf nadien opdracht om in de buurt van de orthodoxe kerk een massagraf te graven, waar vervolgens nog tientallen slachtoffers in geborgen werden.
Satellietbeelden verspreid door het bedrijf Maxar Technologies tonen het massagraf in Boetsja op 31 maart.
Het duurde geen vier dagen na de terugtrekking van de Russische troepen voor beelden opdoken van burgerslachtoffers uit Boetsja. De burgemeester van Boetsja kondigde aan dat het Russische leger op 31 maart uit Boetsja verdreven was, maar het gemeentebestuur waarschuwde op 1 april dat gevluchte inwoners nog niet konden terugkeren, omdat het grondgebied van de stad nog niet helemaal veilig was.
Al op 1 april verschenen de eerste geverifieerde beelden uit Boetsja van lichamen langs de kant van de weg.
Bewegende lijken
Onder meer Dmitri Poljanski, een Russische diplomaat bij de Verenigde Naties, verspreidt op Twitter het verhaal dat op beelden uit Boetsja te zien zou zijn hoe lijken langs de kant van de weg "bewegen". Het zouden "acteurs" zijn.
Op vertraagde beelden van betere kwaliteit is echter te zien dat een regendruppel, die beweegt over de voorruit van de wagen waaruit gefilmd wordt, ervoor zorgt dat het lijkt alsof een lichaam "zwaait" naar de camera.
Dat op dezelfde beelden te zien zou zijn hoe één van de lichamen zich opricht nadat de auto waaruit gefilmd wordt voorbij is gereden, is te verklaren door een optische illusie: de achteruitkijkspiegel vervormt het beeld.
Update, 5 april 2022
Een nieuwe analyse van satellietbeelden door het Visual Investigations-team van The New York Times toont ondertussen aan dat de lichamen uit de video al wekenlang op die locatie te zien waren. De lichamen vallen te herkennen op satellietbeelden die dateren uit de periode tussen 9 maart en 21 maart, tijdens de Russische bezetting van Boetsja.
Conclusies
- Beelden van dodelijke slachtoffers in Boetsja doken al op één dag nadat de Russische troepen zich terugtrokken.
- Getuigenissen en satellietbeelden tonen aan dat er in Boetsja in de loop van de maand maart al tientallen burgerdoden vielen, die deels werden begraven in een massagraf.
- Op de beelden van slachtoffers zijn geen "bewegende lijken" te zien, gespeeld door acteurs, maar de effecten van een regendruppel op een voorruit en een vervormd beeld in de achteruitkijkspiegel.
- Uit een analyse van satellietbeelden door The New York Times blijkt ontegensprekelijk dat de lichamen in Boetsja al weken op straat lagen.
- De bewering dat de beelden van doden in het straatbeeld van Boetsja pas dagen na de Russische terugtrekking zouden "in scène gezet" zijn met acteurs, beoordelen we daarom als onwaar.
Wil je iets laten checken? Stuur ons dan een mail via check@vrtnws.be.
Meer informatie over de factchecks van VRT NWS lees je in dit artikel.